Όσοι Έλληνες κατάφεραν να σωθούν πήραν το σκληρό δρόμο της προσφυγιάς. Οι περισσότεροι πέρασαν απέναντι στα νησιά και αργότερα διασκορπίστηκαν σ' ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα. Πολλοί πήγαν στη Ρωσία και άλλοι έφτασαν μέχρι και την Αμερική. Οι δυσκολίες στην αρχή ήταν πάρα πολλές, σχεδόν ανυπέρβλητες: πολλές οικογένειες είχαν διασκορπιστεί, ένιωθαν ξένοι σε άγνωστους τόπους, γύριζαν χωρίς χρήματα και σαν να μην τους έφταναν οι τόσες συμφορές τους, πολλές φορές αντιμετώπιζαν την καχυποψία ακόμη και την εχθρότητα των ντόπιων κατοίκων. Όμως κατάφεραν τελικά να ενσωματωθούν στις καινούριες κοινωνίες, χωρίς να αλλοτριωθούν: διατήρησαν το γλωσσικό τους ιδίωμα, κράτησαν τα ήθη και τα έθιμα τους, και όταν τους κυρίευε η νοσταλγία για τις χαμένες πατρίδες μετέτρεπαν τον πόνο τους σε τραγούδι...
